Τα φαγητά των φτωχών: Παραδοσιακές ελληνικές συνταγές που χάθηκαν με τα χρόνια
Οι διατροφικές συνήθειες των Ελλήνων έχουν αλλάξει ριζικά τις τελευταίες δεκαετίες. Φαγητά που κάποτε αποτελούσαν βασικά στοιχεία της καθημερινής διατροφής έχουν πλέον ξεχαστεί ή περιοριστεί σε ορισμένες περιοχές. Αυτά τα πιάτα, αν και ήταν συνδεδεμένα με την απλότητα και την ανάγκη, είχαν θρεπτική αξία και στήριζαν γενιές ανθρώπων σε δύσκολες περιόδους.
Η μπομπότα
Γνωστή ως το ψωμί των φτωχών, η μπομπότα ήταν ένα βασικό υποκατάστατο του σιταρένιου ψωμιού. Παρασκευαζόταν από καλαμποκάλευρο, αλάτι, νερό και ελαιόλαδο, ενώ συχνά προσθέτονταν αυγό ή κάποια γέμιση αν υπήρχε. Στις δύσκολες περιόδους, αυτό το απλό αλλά θρεπτικό πιάτο αποτελούσε καθημερινή τροφή για πολλές οικογένειες.
Θρεψίνη και πετιμέζι
Πριν από την εμφάνιση της σοκολατένιας πραλίνας και του maple syrup, οι φέτες ψωμιού αλείφονταν με πετιμέζι ή θρεψίνη. Το πετιμέζι προερχόταν από συμπυκνωμένο μούστο σταφυλιών, ενώ η θρεψίνη ήταν κρέμα φτιαγμένη από σταφίδες. Αυτές οι τροφές θεωρούνταν εξαιρετικά θρεπτικές και ήταν ιδιαίτερα δημοφιλείς στις δεκαετίες του ’50 και του ’60.
Ζαχαρόψωμο
Ένα από τα πιο απλά και γρήγορα πρωινά των παιδιών ήταν το ζαχαρόψωμο. Μια φέτα ψωμιού βρεχόταν ελαφρώς και πασπαλιζόταν με ζάχαρη. Αυτή η λιτή αλλά γλυκιά απόλαυση αποτελούσε έναν οικονομικό τρόπο για να ξεκινήσει η ημέρα.
Τσιγαρίδες
Σε πολλές περιοχές της Ελλάδας, κάθε οικογένεια διατηρούσε ένα γουρούνι, το οποίο σφαζόταν κοντά στα Χριστούγεννα. Από το λίπος του παρασκευάζονταν οι τσιγαρίδες – μικρά κομμάτια χοιρινού που διατηρούνταν για μεγάλο χρονικό διάστημα. Αυτός ο τρόπος συντήρησης του κρέατος εξασφάλιζε τροφή για ολόκληρο τον χρόνο.
Πλιγούρι και τραχανάς
Το πλιγούρι και ο τραχανάς παρασκευάζονταν χειροποίητα στην ύπαιθρο και αποτελούσαν βασικές τροφές των ελληνικών νοικοκυριών. Το πλιγούρι, φτιαγμένο από αποξηραμένο σιτάρι, και ο τραχανάς, ένα ζυμαρικό με βάση το γάλα ή το γιαούρτι, ήταν περισσότερο διαδεδομένα από το ρύζι και τα μακαρόνια. Σήμερα, αυτές οι τροφές επανέρχονται στις σύγχρονες κουζίνες και προσαρμόζονται σε νέες γαστρονομικές τάσεις.
Ρεβιθόψωμο
Κατά την περίοδο της Κατοχής, τα ρεβίθια χρησιμοποιούνταν όχι μόνο ως τροφή αλλά και ως υποκατάστατο του καφέ. Από αυτά παρασκευαζόταν επίσης το ρεβιθόψωμο, ένα είδος ψωμιού με βάση τα ρεβίθια και λίγο αλεύρι. Ήταν μια οικονομική και χορταστική λύση που εξασφάλιζε το καθημερινό γεύμα σε δύσκολες εποχές.
Παρόλο που αυτά τα φαγητά είχαν συνδεθεί με την ανέχεια, η διατροφική τους αξία αναγνωρίζεται πλέον και από τις νεότερες γενιές. Με την επιστροφή στις ρίζες, πολλές από αυτές τις παραδοσιακές γεύσεις επανέρχονται στις κουζίνες και τις συνταγές των σύγχρονων Ελλήνων.
Συντάκτρια Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/
