Ψηλά στον Χελμό, εκεί όπου οι βράχοι υψώνονται απότομα και το φως χάνεται στη σκιά τους, αναβλύζει ακόμα μια πηγή που συντηρεί έναν από τους πιο μαγευτικούς και σκοτεινούς μύθους της αρχαιότητας. Οι αρχαίοι την ονόμασαν Ύδωρ Στυγός· οι ντόπιοι σήμερα τη γνωρίζουν ως Μαυρονέρι. Δεν είναι μια απλή πηγή. Είναι το στόμιο ενός θρύλου, το σύνορο ανάμεσα στον κόσμο των ζωντανών και των νεκρών, και η θύρα προς το απόκοσμο.

Το νερό της πηγής διατρέχει υπόγεια μονοπάτια και επανεμφανίζεται χαμηλότερα, για να ενωθεί με τον ποταμό Κράθι. Όμως, το χρώμα του, βαθύ και σκοτεινό, μαρτυρά κάτι περισσότερο από φυσικά ιζήματα ή γεωλογική ιδιαιτερότητα. Ο μύθος αφηγείται πως η θεά Δήμητρα, μεταμορφωμένη σε φοράδα για να ξεφύγει από τον ερωτοχτυπημένο Ποσειδώνα, καθρεφτίστηκε στα νερά της πηγής. Η μορφή που αντίκρισε την αναστάτωσε τόσο, που το νερό μαυροφόρεσε μαζί της. Από τότε, το ποτάμι κράτησε τη μελαγχολία της και το όνομά του έγινε συνώνυμο του ανίερου και του ακατάλυτου.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν πως τα ύδατα της Στυγός προέρχονταν απευθείας από τον Κάτω Κόσμο, από τον ίδιο τον ποταμό της Στύγας — τον πιο ιερό και τρομακτικό από τους ποταμούς του Άδη. Για αυτό οι Αρκάδες και οι Αχαιοί έδιναν όρκους μπροστά στα νερά της, θεωρώντας τους ίσης ισχύος με τους όρκους των θεών. Ένα ψέμα μπροστά στη Στύγα δεν συγχωρούσε. Ήταν όρκος τελικός.

Η φήμη των νερών της ξεπερνούσε τα όρια του συμβολικού. Τα νερά, σύμφωνα με τον μύθο, ήταν δηλητηριώδη. Όποιο πλάσμα έπεφτε μέσα τους πέθαινε. Τα πήλινα αγγεία ράγιζαν, τα μεταλλικά σκούριαζαν, διαλύονταν, ακόμα και αν ήταν από χρυσό. Μόνο δοχείο ικανό να συγκρατήσει το Ύδωρ της Στυγός ήταν ένα κατασκευασμένο από οπλή αλόγου — ίσως για να θυμίζει τη μορφή που είχε πάρει η Δήμητρα ή να συμβολίζει την αγριότητα και τη δύναμη του μύθου.

Η Στύγα όμως δεν ήταν μόνο πηγή, ήταν και ποταμός — ένας από τους πέντε ποταμούς του Άδη, που γεννιόταν στα βάθη του Τάρταρου, στους βράχους που αγγίζουν τα έγκατα του κόσμου. Εκεί, σχημάτιζε λίμνες και ρεύματα που μπορούσαν να αφανίσουν ό,τι αγγίξουν. Οι τρομεροί Τελχίνες, πλάσματα της αρχαιότητας με μαγικές δυνάμεις, χρησιμοποιούσαν τα νερά της για να καταστρέψουν ζωντανά πλάσματα και φύση. Εκεί μέσα, σύμφωνα με έναν μεταγενέστερο μύθο, η Θέτις βούτηξε τον νεογέννητο Αχιλλέα, καθιστώντας τον άτρωτο — εκτός από το σημείο απ’ όπου τον κρατούσε, την πτέρνα. Το αδύναμο εκείνο σημείο έμεινε στην ιστορία ως Αχίλλειος πτέρνα.

Ο θρύλος της Στυγός, με την αθανασία, το σκοτάδι και τη μαγεία που κουβαλά, δεν έπαψε ποτέ να εμπνέει. Ζωγράφοι, ποιητές, συγγραφείς, μουσικοί σε όλο τον κόσμο άντλησαν από αυτόν εικόνες μυστηρίου και μεγαλοπρέπειας. Για κάποιους, τα νερά της συμβολίζουν την απόλυτη αλήθεια. Για άλλους, τον φόβο του αγνώστου. Μα για όλους, η Στύγα παραμένει σύμβολο ενός κόσμου όπου η φύση και ο μύθος ενώνονται, και η μαγεία ρέει ακόμα μέσα από τις φλέβες της γης.

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/