Γεννήθηκε στον Αυλώνα της Αλβανίας, μετανάστευσε στα 16 της στον Καναδά, και στα 35 της ηγείται του μεγαλύτερου τεχνολογικού άλματος της εποχής μας. Δεν έχει Instagram, δεν επιδιώκει τα φώτα της δημοσιότητας και –παραδόξως ή ίσως ειρωνικά– ακόμη και το ChatGPT, το σύστημα τεχνητής νοημοσύνης που η ίδια σχεδίασε, αρνείται να μιλήσει γι’ αυτήν. Ποια είναι τελικά η Μίρα Μουράτι;

Από τα Βαλκάνια στη Σίλικον Βάλεϊ

Η ιστορία της Μουράτι μοιάζει σχεδόν μυθιστορηματική. Γεννημένη το 1988 στον Αυλώνα, σε μια εποχή αβεβαιότητας και περιορισμένων ευκαιριών, η Μίρα μεγάλωσε ανάμεσα στην ανασφάλεια της μετα-κομμουνιστικής Αλβανίας και στην επιμονή να ονειρεύεται. Στα μαθηματικά βρήκε το πρώτο της καταφύγιο, στα video games την πρώτη της ψηφιακή επαφή με έναν κόσμο έξω από τα σύνορα. Όταν η οικογένειά της μετανάστευσε στον Καναδά, εκείνη είχε ήδη αρχίσει να χτίζει το μέλλον της.

Σπούδασε Μηχανική στο περίφημο Dartmouth College των ΗΠΑ και, μόλις στα 24 της, ξεκινούσε ήδη την καριέρα της στη βιομηχανία αεροδιαστημικής. Πολύ γρήγορα, όμως, έμελλε να περάσει το κατώφλι της Tesla και να βρεθεί δίπλα στον Έλον Μασκ, αναλαμβάνοντας ενεργό ρόλο στην ανάπτυξη του Model X. Εκεί η Μουράτι έδειξε την ικανότητά της να μετατρέπει το όραμα σε λειτουργικό προϊόν.

Η γυναίκα πίσω από την πιο ριζοσπαστική τεχνολογία του αιώνα

Το πραγματικό άλμα, ωστόσο, ήρθε όταν η Μουράτι εντάχθηκε στην OpenAI. Σήμερα είναι Chief Technology Officer της εταιρείας και συνυπεύθυνη για το GPT-4, την πλέον προηγμένη μορφή του ChatGPT. Μια τεχνητή νοημοσύνη που όχι μόνο γράφει, αλλά συνθέτει, απαντά, προβληματίζει – και μερικές φορές… τρομάζει.

Μαζί με τους συνεργάτες της, τον Σαμ Άλτμαν, τον Γκρεγκ Μπρόκμαν και τον Ιλία Σουτσκιβερ, η Μουράτι έθεσε τα θεμέλια για μια νέα εποχή: μια εποχή όπου το chatbot δεν είναι απλώς εργαλείο, αλλά συνδιαμορφωτής της πληροφορίας, συνομιλητής, σύμβουλος και, δυνητικά, αντικαταστάτης επαγγελμάτων.

Κι όμως, η ίδια υπήρξε μία από τις πιο διστακτικές φωνές μέσα στην OpenAI για το δημόσιο λανσάρισμα του GPT. Αναρωτήθηκε εάν η κοινωνία είναι έτοιμη για τόσο ραγδαίες αλλαγές, για έναν «συνομιλητή» που δεν σκέφτεται – τουλάχιστον όχι όπως εμείς –, αλλά αντιδρά, απαντά και μαθαίνει με ταχύτητα ασύλληπτη για ανθρώπινα δεδομένα.

Ψυχραιμία, ήθος και αυτοσυγκράτηση

Η Μίρα Μουράτι δεν είναι μια τυπική τεχνοκράτης. Όσοι την έχουν γνωρίσει μιλούν για μια γυναίκα με χαμηλούς τόνους, υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη και ικανότητα να βλέπει τα «δύο άκρα» κάθε τεχνολογικής καινοτομίας. Πιστεύει στον άνθρωπο, στη δύναμη της ηθικής στην τεχνολογία, και δεν διστάζει να θίξει τα μεγάλα ερωτήματα: Πώς διασφαλίζεται η αλήθεια σε έναν κόσμο γεμάτο deepfakes; Πού τελειώνει η δημιουργικότητα και πού ξεκινά η αυτοματοποίηση; Μπορεί μια μηχανή να κατανοήσει τι σημαίνει “συναίσθημα”;

Στις σπάνιες συνεντεύξεις της μιλά για τον Κιούμπρικ, τους Radiohead, τη φιλοσοφία του Ρίλκε. Απέχει συνειδητά από την υπερέκθεση και αποφεύγει τον τίτλο της «τεχνολογικής Μεσσίας». Κι όμως, έχει ήδη μπει στην Ιστορία, ίσως πιο αθόρυβα απ’ όσο αρμόζει στην επίδραση του έργου της.

Ένα μέλλον στα χέρια της

Η Μίρα Μουράτι δεν άλλαξε μόνο το πρόσωπο της τεχνολογίας. Άλλαξε τους όρους του διαλόγου, τον τρόπο που σκεφτόμαστε την πληροφορία, την αλήθεια, την εργασία. Ο κόσμος που έρχεται – είτε μας αρέσει είτε όχι – φέρει και τη δική της υπογραφή. Το ερώτημα είναι: μπορούμε να τον ακολουθήσουμε;

Μέχρι τότε, εκείνη συνεχίζει από το γραφείο της στην Καλιφόρνια, ήσυχα, διακριτικά, μα αποφασιστικά, να σχεδιάζει το μέλλον. Χωρίς Instagram, χωρίς δηλώσεις εντυπωσιασμού, μόνο με αφοσίωση, μέτρο και –κυρίως– με το μυαλό της. Και αυτό, στην εποχή των κραυγών, ίσως είναι το πιο ριζοσπαστικό απ’ όλα.

Αν αυτό το άρθρο σου κέντρισε το ενδιαφέρον, συνέχισε να ανακαλύπτεις τον κόσμο της επιστήμης μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας https://morfeszois.com/katigories/episthmh/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/