Μικρές Αποδράσεις: Η Καθημερινή Τελετουργία Που Θεραπεύει

Δεν χρειάζεται να ταξιδέψεις μακριά για να νιώσεις ότι «ξεφεύγεις». Μερικές φορές η απόδραση είναι μια βόλτα μέχρι το επόμενο τετράγωνο, ένα παγκάκι, μια ήσυχη πλατεία, ένα καφέ χωρίς πρόγραμμα. Μια μικρή πράξη ελευθερίας που σε βγάζει — έστω για λίγο — από τον ρυθμό, τον ρόλο και την πίεση της ημέρας.

Αυτές οι μικρές αποδράσεις λειτουργούν σαν βαλβίδες αποσυμπίεσης. Μοιάζουν ασήμαντες, αλλά συχνά είναι οι πιο ουσιαστικές.

Οι “άσκοπες” βόλτες ως φυσική αυτορρύθμιση

Έρευνες στην αυτορρύθμιση (Baumeister & Vohs, 2016) δείχνουν ότι ο εγκέφαλος χρειάζεται παύσεις μικρής έντασης για να ανακτήσει την ικανότητά του να ανταποκριθεί στο στρες.

Μικρές διαδρομές στην πόλη, πέντε λεπτά καθίσματος σε ένα παγκάκι ή ένας γρήγορος καφές, επαναφέρουν την ψυχική ευελιξία. Στις παύσεις αυτές, το μυαλό δεν «αδρανεί» — αλλάζει ρυθμό, καθαρίζει, συνδέει ιδέες, επεξεργάζεται εμπειρίες.

Δεν είναι τυχαίο που τόσοι πολλοί λένε:
«Η καλύτερη σκέψη μού ήρθε περπατώντας».

Ο flâneur και το ταξίδι χωρίς προορισμό

Ο όρος flâneur του Baudelaire περιγράφει τον περιπλανώμενο της πόλης που περπατά χωρίς στόχο, ανοιχτός στο παρόν. Δεν προσπαθεί να παράξει κάτι. Απλώς ζει τη στιγμή.

Η βόλτα του flâneur είναι μια σιωπηλή αντίσταση στην κουλτούρα της διαρκούς παραγωγικότητας. Ένας τρόπος να επαναδιεκδικήσεις τον εαυτό σου μέσα στον ρυθμό μιας απαιτητικής καθημερινότητας.

Κάθε φορά που επιλέγουμε μια μικρή «ανούσια» διαδρομή, κάνουμε κι εμείς ένα βήμα προς αυτή τη στάση ζωής: να νιώσουμε αντί να αποδώσουμε.

Η κοινωνική διάσταση των μικρών αποδράσεων

Όταν λέμε «βγαίνω για έναν καφέ», συνήθως δεν εννοούμε μόνο το ρόφημα. Εννοούμε ότι θέλουμε:

• σύντομη ανθρώπινη επαφή

• να βρεθούμε ανάμεσα σε άλλους

• μια στιγμή «μαζί», χωρίς αφορμή

Οι μικρές αποδράσεις λειτουργούν σαν κοινωνική κόλλα μέσα σε πόλεις που συχνά είναι γεμάτες μοναξιά και βιασύνη.

Ακόμα και όταν είμαστε μόνοι, η παρουσία μας σε έναν δημόσιο χώρο αποτελεί μια μορφή παθητικής κοινωνικής συμμετοχής, που — σύμφωνα με την ψυχολογία — ενισχύει την ψυχική ανθεκτικότητα, ακόμη κι αν δεν μιλήσουμε με κανέναν.

Είναι στιγμές όπου πέφτει η «μάσκα» των κοινωνικών ρόλων. Είμαστε απλά… εμείς.

Όταν η μικρή απόδραση γίνεται αποφυγή

Υπάρχει όμως και το άλλο άκρο. Η μικρή απόδραση μπορεί να γίνει:

• τρόπος να αναβάλλουμε δύσκολες αποφάσεις

• κάλυμμα για συναισθήματα που μάς φοβίζουν

• μοτίβο φυγής από μια πραγματικότητα που χρειάζεται δράση

Πρόκειται για το avoidance coping — έναν μηχανισμό όπου, για να μην νιώσουμε άγχος, στρεφόμαστε σε ευχάριστες αλλά αποσπαστικές δραστηριότητες.

Μελέτες (Holahan et al., 2005) δείχνουν ότι όταν η αποφυγή γίνεται συνήθεια, ενισχύει το άγχος και μειώνει την ψυχική ανθεκτικότητα. Δηλαδή, η «απόδραση» μετατρέπεται σε παράταση του προβλήματος.

Η πρόθεση είναι το κλειδί

Οι μικρές αποδράσεις έχουν θεραπευτική δύναμη — αρκεί να γίνονται με επίγνωση.

• Αν τις επιλέγουμε για να αναπνεύσουμε → μας ανακουφίζουν.

• Αν τις χρησιμοποιούμε για να αποφύγουμε → μας βαραίνουν.

Δεν είναι το μέγεθος της απόδρασης που έχει σημασία, αλλά η πρόθεση.
Μια ήρεμη βόλτα δέκα λεπτών μπορεί να είναι:

✔ Μια πράξη αυτοφροντίδας
✘ Ή μια πράξη φυγής

ανάλογα με το τι κουβαλάμε μέσα μας.

Οι μικρές καθημερινές αποδράσεις δεν είναι πολυτέλεια. Είναι ένας φυσικός μηχανισμός ισορροπίας, μια μικρή στάση στο ταξίδι της ημέρας που μπορεί να ευθυγραμμίσει ξανά την ψυχή με τον κόσμο.

Δεν χρειάζεται χρόνος. Δεν χρειάζεται σχέδιο.
Μόνο παρουσία.

Αν αυτό το άρθρο σου άνοιξε νέους τρόπους σκέψης, συνέχισε να εξερευνάς τον κόσμο των εναλλακτικών ιδεών μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας  https://morfeszois.com/katigories/enallaktika/

Θέλεις περισσότερα άρθρα;  Ακολούθησέ μας στο https://www.facebook.com/profile.php?id=61574820057874  και το https://www.instagram.com/morfeszois/  για να μη χάνεις τίποτα!

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα https://morfeszois.com/