Λόλα, να ένα μήλο! Μια φράση που έγινε θρύλος. Ένα βιβλίο που δεν ήταν απλώς εργαλείο μάθησης, αλλά παράθυρο στην αθωότητα μιας ολόκληρης γενιάς. Το παλιό αναγνωστικό της πρώτης Δημοτικού, γνωστό και ως «Αλφαβητάριο», έχει χαραχτεί ανεξίτηλα στις μνήμες όσων φοίτησαν στο ελληνικό σχολείο από τα μέσα του 20ού αιώνα έως και τη δεκαετία του ’70.

 Το Αλφαβητάριο με τον Ήλιο – Αρχή μιας εποχής

Το πρώτο Αλφαβητάριο κυκλοφόρησε το 1919, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής μεταρρύθμισης του Ελευθέριου Βενιζέλου, και καθιέρωσε τη διδασκαλία της δημοτικής γλώσσας στα σχολεία. Το εξώφυλλο με τον λαμπερό ήλιο, έργο του Κωνσταντίνου Μαλέα, του χάρισε το όνομα «Αλφαβητάρι με τον Ήλιο». Στη συγγραφική ομάδα συμμετείχαν εμβληματικές μορφές της παιδείας όπως ο Αλέξανδρος Δελμούζος, ο Μανόλης Τριανταφυλλίδης, ο Ζαχαρίας Παπαντωνίου.

 Το πιο αγαπημένο αναγνωστικό – Ένα βιβλίο-σύμβολο

Το 1955 κυκλοφόρησε το πιο αναγνωρίσιμο σχολικό βιβλίο: το «Αλφαβητάριον» των Ι.Κ. Γιανέλλη και Γ. Σακκά. Το εξώφυλλό του απεικόνιζε δυο παιδιά να διαβάζουν αγκαλιασμένα, ντυμένα με την παραδοσιακή σχολική στολή – μπλε ποδιά και άσπρο γιακά, στα χρώματα της ελληνικής σημαίας.

Το βιβλίο αφηγούνταν απλές ιστορίες από την καθημερινότητα μιας μικροαστικής ελληνικής οικογένειας. Ο μπαμπάς Θωμάς, η μητέρα Φανή, τα παιδιά Άννα, Ρήγας και Νίνα έγιναν οι φανταστικοί «συμμαθητές» χιλιάδων μαθητών. Κεντρική φιγούρα, η αξέχαστη Λόλα – η μικρή ηρωίδα που ήρθε από το προηγούμενο αναγνωστικό, «Τα καλά παιδιά» του 1949.

 «Λόλα, να ένα μήλο!» – Το μάθημα του «μι»

Ποιος μπορεί να ξεχάσει την εμβληματική σελίδα με τη Λόλα και το μήλο; Το μάθημα του γράμματος «μ» μετατράπηκε σε πολιτισμικό αποτύπωμα, σε μια εποχή όπου η εκπαίδευση δεν βασιζόταν σε οθόνες, αλλά σε έντυπα, εικόνες και φωνές δασκάλων. Η εικονογράφηση του Κώστα Γραμματόπουλου έδινε ζωή στις σελίδες και ενίσχυε την αγάπη για τη γνώση.

 Μάθηση, ήθος και οικογένεια

Το αναγνωστικό δεν μάθαινε μόνο γράμματα. Ήταν ένας οδηγός ζωής, γεμάτος αξίες, ευγένεια και ελληνική οικογενειακή κουλτούρα. Σε μια σελίδα διαβάζουμε:

«Τικ-τακ, τικ-τακ, χτυπά το ωρολόγι. Χτυπά σαν να λέει: Ώρα οχτώ. Καληνύχτα.»

Και σε μια άλλη, όλη η οικογένεια είναι καθισμένη στο τραπέζι, σε μια εικόνα που θυμίζει άλλες εποχές – εποχές όπου η οικογένεια ήταν ενωμένη και η καθημερινότητα πιο αθόρυβη.

Αρκετοί συλλέκτες και εκπαιδευτικοί έχουν διασώσει αντίτυπα του παλιού αναγνωστικού, ενώ στο διαδίκτυο κυκλοφορούν βίντεο-αφιερώματα και σκαναρισμένες σελίδες που συγκινούν μικρούς και μεγάλους. Πολλοί το διατηρούν ως κειμήλιο στη βιβλιοθήκη τους, ένα σύμβολο της παιδικής τους ηλικίας.

 Γιατί δεν θα το ξεχάσουμε ποτέ

Το παλιό αναγνωστικό δεν είναι απλώς ένα σχολικό βιβλίο. Είναι κομμάτι της συλλογικής μνήμης. Είναι οι πρώτες λέξεις που μάθαμε. Οι πρώτες προτάσεις που διαβάσαμε. Είναι η μυρωδιά του χαρτιού, οι φωνές των συμμαθητών, η φροντίδα του δασκάλου. Είναι η αθωότητα.

Θέλεις περισσότερα άρθρα;  Ακολούθησέ μας στο https://www.facebook.com/profile.php?id=61574820057874  και το https://www.instagram.com/morfeszois/  για να μη χάνεις τίποτα!

Αν αυτό το άρθρο σου κίνησε το ενδιαφέρον, συνέχισε να εξερευνάς τον κόσμο του πολιτισμού μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας  https://morfeszois.com/katigories/politismos/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/