Στην καθημερινότητά μας, πολλές φορές αισθανόμαστε ότι το μυαλό μας «τρέχει» ασταμάτητα, γεμάτο από σκέψεις, προβληματισμούς και αναμνήσεις. Ωστόσο, υπάρχουν στιγμές που αυτό το αδιάκοπο «θρόισμα» σταματά ξαφνικά, αφήνοντάς μας με την αίσθηση ότι το μυαλό μας έχει αδειάσει εντελώς. Αλλά είναι αυτό δυνατό; Μπορεί το μυαλό μας πραγματικά να αδειάσει; Και αν ναι, γιατί συμβαίνει;

Η επιστημονική κοινότητα έχει αρχίσει να αναλύει αυτό το φαινόμενο, και οι ερευνητές πιστεύουν ότι βρίσκονται κοντά στο να εξηγήσουν αυτό το «κενό». Μια ομάδα νευροεπιστημόνων και φιλοσόφων, που μελέτησαν τα δεδομένα για το πώς βιώνουμε το «άδειασμα» του μυαλού, έφερε στο φως σημαντικά ευρήματα. Δημοσίευσαν τη μελέτη τους στο περιοδικό Trends in Cognitive Sciences, υποστηρίζοντας ότι, αν και δεν έχει εντοπιστεί ακόμα μια ξεκάθαρη αιτία, υπάρχουν πολλές ενδείξεις που μας βοηθούν να κατανοήσουμε καλύτερα την κατάσταση.

«Προσπαθήσαμε να κατανοήσουμε καλύτερα τι σημαίνει να μείνει κανείς με το μυαλό άδειο, αναλύοντας 80 άρθρα σχετικά με την έρευνα, περιλαμβανομένων κάποιων από τις δικές μας μελέτες, καταγράφοντας τη δραστηριότητα του εγκεφάλου των συμμετεχόντων όταν ανέφεραν ότι δεν σκέφτονταν τίποτα», ανέφερε η Ελληνίδα ερευνήτρια Αθηνά Δεμερτζή από το Πανεπιστήμιο της Λιέγης του Βελγίου.

Τι συμβαίνει στον εγκέφαλο όταν το μυαλό μας αδειάζει

Όπως επισημαίνουν οι ερευνητές, η συχνότητα με την οποία βιώνουμε αυτές τις «κενές» στιγμές ποικίλει από άτομο σε άτομο. Ενδεικτικά, εκτιμάται ότι το 5% έως το 20% του χρόνου βιώνουμε αυτή την αίσθηση. Οι στιγμές που το μυαλό μας αδειάζει συνδέονται συχνά με την προσοχή, τη μνήμη και τη διακοπή του εσωτερικού διαλόγου. Η κατάσταση αυτή συνήθως εμφανίζεται μετά από έντονες πνευματικές ή σωματικές δραστηριότητες, όπως εξετάσεις ή σωματική άσκηση, ενώ μπορεί να συμβαίνει και σε καταστάσεις έλλειψης ύπνου.

Μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση είναι ότι τα παιδιά με Διαταραχή Ελλειμματικής Προσοχής και Υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ) φαίνεται να βιώνουν το φαινόμενο του «άδειου μυαλού» πιο συχνά από τον γενικό πληθυσμό.

Έρευνες για τη δραστηριότητα του εγκεφάλου

Σύμφωνα με τις έρευνες που χρησιμοποίησαν τεχνολογίες όπως η λειτουργική μαγνητική τομογραφία (fMRI) και η ηλεκτροεγκεφαλογραφία (EEG), η δραστηριότητα του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας δείχνει ότι υπάρχουν συγκεκριμένα νευρωνικά αποτυπώματα στις περιοχές του μετώπου, του κροταφοειδούς και του οπτικού μέρους του εγκεφάλου πριν από την «κενή στιγμή». Αυτά τα σημάδια καταγράφονται πριν από την εμφάνιση του «άδειου» μυαλού.

Κατά τη διάρκεια αυτής της φαινομενικής «πνευματικής αδράνειας», τα επιστημονικά δεδομένα δείχνουν ότι ο καρδιακός ρυθμός και το μέγεθος της κόρης μειώνονται, και ο εγκέφαλος εμφανίζει λιγότερη πολυπλοκότητα σημάτων. Αυτή η κατάσταση μοιάζει με τα στάδια του ύπνου και έχει χαρακτηριστικά «τοπικών επεισοδίων ύπνου», όπως αναφέρουν οι ερευνητές.

Τι μας λένε όλα αυτά;

Οι επιστήμονες υποθέτουν ότι το κοινό χαρακτηριστικό που συνδέει αυτές τις «κενές» στιγμές του μυαλού μπορεί να είναι η αλλαγή στα επίπεδα διέγερσης του εγκεφάλου, η οποία προκαλεί διαταραχές στη λειτουργία βασικών γνωστικών μηχανισμών, όπως η μνήμη, η γλώσσα και η προσοχή.

Με λίγα λόγια, το «άδειασμα» του μυαλού μπορεί να είναι μια φυσική και αναγκαία διαδικασία αποσυμπίεσης του εγκεφάλου, που του επιτρέπει να ανακτήσει την ενέργειά του και να επαναφορτιστεί για τις επόμενες προκλήσεις της ημέρας.

Η «κενή στιγμή» του μυαλού, αν και μπορεί να μοιάζει με κάτι περίεργο ή ακόμα και ανησυχητικό για κάποιους, είναι ουσιαστικά μια αναγκαία και αναζωογονητική παύση στη συνεχή ροή της σκέψης μας. Όπως όλα τα συστήματα, έτσι και ο εγκέφαλός μας χρειάζεται στιγμές ξεκούρασης για να παραμείνει αποδοτικός και υγιής.

 Αν αυτό το άρθρο σου κέντρισε το ενδιαφέρον, συνέχισε να ανακαλύπτεις τον κόσμο της επιστήμης μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας https://morfeszois.com/katigories/episthmh/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/