Η ελληνική φύση είναι γεμάτη μικρούς θησαυρούς που συχνά περνούν απαρατήρητοι στη σύγχρονη εποχή. Ένας από αυτούς είναι η αγριογκορτσιά – ή αλλιώς πύρος ο αμυγδαλόμορφος (Pyrus amygdaliformis) – ένα δέντρο που κάποτε στήριξε τη διατροφή και την καθημερινότητα ολόκληρων γενεών στην ύπαιθρο. Οι καρποί της, γνωστοί ως αγριόγκορτσα ή απλά γκόρτσα, δεν ήταν μόνο μια νόστιμη λιχουδιά, αλλά και μια πολύτιμη πρώτη ύλη για παρασκευές με υψηλή διατροφική και φαρμακευτική αξία.

Ένα δέντρο που φύτρωσε στις μνήμες μας

Η αγριογκορτσιά αυτοφύεται στις πλαγιές, τις ρεματιές και τα βουνά της χώρας μας, με ιδιαίτερη παρουσία στον Γέρμα της Καστοριάς. Εκεί, μέχρι και τα μέσα του 20ού αιώνα, κάθε Οκτώβριο οι κάτοικοι μάζευαν σε τσουβάλια τα ώριμα γκόρτσα. Τα καλύτερα γίνονταν γλυκό πετιμέζι, ενώ τα υπόλοιπα χρησίμευαν ως ζωοτροφή για τα χοιρινά τους.

Από το πετιμέζι της αγριογκορτσιάς φτιάχνονταν μουστόπιτες, σουτζούκια με καρύδι, ακόμα και γλυκά του κουταλιού με κυδώνι και μήλο – γεύσεις που συνόδευαν το χειμώνα των παιδιών και γέμιζαν τα σπίτια με άρωμα παράδοσης.

Πώς ξεχωρίζει η αγριογκορτσιά

Η γκορτσιά είναι ένα φυλλοβόλο δέντρο που μπορεί να φτάσει σε ύψος τα 6 μέτρα.

• Έχει αγκαθωτό, γκρίζο κορμό.

• Τα φύλλα της θυμίζουν της αμυγδαλιάς, γι’ αυτό και ονομάζεται αμυγδαλόμορφος πύρος.

• Την άνοιξη ανθίζει με μικρά λευκά άνθη σε μπουκετάκια, ενώ το φθινόπωρο χαρίζει τους μικρούς σφαιρικούς καρπούς της.

Ο άγουρος καρπός είναι πράσινος και στυφός, αλλά όταν ωριμάσει γίνεται καστανοκίτρινος και γλυκός. Στην παραδοσιακή γεωργία η αγριογκορτσιά χρησιμοποιούνταν συχνά ως υποκείμενο για εμβολιασμό ήμερης αχλαδιάς, εξασφαλίζοντας ανθεκτικότητα στα δέντρα.

Οι θαυματουργές ιδιότητες των καρπών της

Η αγριογκορτσιά δεν είναι μόνο ένα ξεχασμένο δέντρο της ελληνικής υπαίθρου, αλλά και ένα φυσικό φαρμακείο. Χάρη στα οξέα και τις βιοδραστικές ουσίες που περιέχει, τα αγριόγκορτσα προσφέρουν:

• Αιμοστατική δράση

• Ανακούφιση από δυσπεψία και διάρροια

• Αντισπασμωδικές ιδιότητες

• Ενίσχυση του αναπνευστικού συστήματος

• Βοήθεια στη δυσμηνόρροια

Αυτές οι ιδιότητες καθιστούσαν τον καρπό πολύτιμο, τόσο στη λαϊκή ιατρική όσο και στη διατροφή.

Ένας ξεχασμένος θησαυρός που αξίζει να ξαναβρούμε

Σήμερα, η αγριογκορτσιά έχει μείνει στο περιθώριο, εκτός από λίγους κατοίκους και κτηνοτρόφους που συνεχίζουν να τιμούν τους καρπούς της. Ωστόσο, σε μια εποχή που αναζητούμε τρόπους να επιστρέψουμε στη φύση και στις παραδοσιακές διατροφικές αξίες, η γκορτσιά μπορεί να βρει ξανά τη θέση που της αξίζει.

Η επαναξιοποίηση των γκόρτσων και των παρασκευασμάτων τους, όχι μόνο διατηρεί ζωντανή την πολιτιστική μας κληρονομιά, αλλά μας υπενθυμίζει πως οι απλοί καρποί της γης μπορούν να αποτελέσουν πηγή υγείας, γεύσης και παράδοσης.

Θέλεις περισσότερα άρθρα; Ακολούθησέ μας στο https://www.facebook.com/profile.php?id=61574820057874 και το https://www.instagram.com/morfeszois/ για να μη χάνεις τίποτα!

Αν αυτό το άρθρο σε γοήτευσε, συνέχισε να ανακαλύπτεις την ομορφιά της φύσης μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας   https://morfeszois.com/katigories/fysh/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα – https://morfeszois.com/