Η επιστήμη αγγίζει τα όρια της δημιουργίας

Η παρθενογένεση – η ικανότητα ενός θηλυκού να αναπαράγεται χωρίς τη συμμετοχή αρσενικού – δεν είναι πλέον ένα βιολογικό φαινόμενο που συναντάται μόνο σε ερπετά ή ψάρια. Τα τελευταία χρόνια, η επιστήμη πλησιάζει ολοένα και περισσότερο στο ενδεχόμενο αυτή η διαδικασία να εφαρμοστεί, θεωρητικά, και στους ανθρώπους.
Και αν αυτό συμβεί, η ίδια η έννοια της ανθρώπινης αναπαραγωγής – και ίσως της κοινωνίας – θα αλλάξει για πάντα.

Τι είναι η παρθενογένεση

Η παρθενογένεση (από τις λέξεις «παρθένος» και «γένεση») είναι μια φυσική μορφή ασεξουαλικής αναπαραγωγής. Πρόσφατα, μια θηλυκή σαύρα στη Βρετανία γέννησε οκτώ μικρά χωρίς να έχει ποτέ έρθει σε επαφή με αρσενικό – γεγονός που αναζωπύρωσε τη συζήτηση γύρω από το αν οι άνθρωποι θα μπορούσαν κάποτε να το επιτύχουν.

Το φαινόμενο αυτό έχει ήδη παρατηρηθεί σε καρχαρίες, φίδια, κροκόδειλους, σφήκες και σκορπιούς, ενώ σε πειραματικό επίπεδο έχει αναπαραχθεί και σε ποντίκια, μέσω γενετικής επεξεργασίας.

Οι επιστήμονες δηλώνουν: «Τεχνικά, είναι δυνατό»

Το 2022, ερευνητές στην Κίνα πέτυχαν παρθενογένεση σε ποντίκια χρησιμοποιώντας το εργαλείο CRISPR, μια πρωτοποριακή τεχνολογία γονιδιακής επεξεργασίας. Το αποτέλεσμα ήταν η γέννηση υγιών, γόνιμων ποντικιών χωρίς την ύπαρξη πατέρα.

Η Δρ Louise Gentle, λέκτορας ζωολογίας στο Πανεπιστήμιο Nottingham Trent, εξηγεί ότι κάτι τέτοιο «είναι τεχνικά δυνατό και στον άνθρωπο, αλλά απαιτεί πολύπλοκες γενετικές μεταλλάξεις». Οι πιθανότητες να συμβεί φυσικά είναι ελάχιστες, ωστόσο η τεχνολογία δείχνει ότι δεν είναι πλέον αδιανόητο.

Γιατί η παρθενογένεση είναι δύσκολη στους ανθρώπους

Οι άνθρωποι διαθέτουν βιολογικά εμπόδια που αποτρέπουν την παρθενογένεση. Το ανθρώπινο ωάριο χρειάζεται συγκεκριμένα σήματα από το σπέρμα, ώστε να ξεκινήσει η ανάπτυξη του εμβρύου — μια διαδικασία που ονομάζεται επιγενετική ενεργοποίηση.

Χωρίς αυτή τη «σκανδάλη» από το αρσενικό DNA, το ωάριο δεν ξεκινά να αναπτύσσεται. Μόνο μέσω τεχνητών γενετικών παρεμβάσεων θα μπορούσε να παρακαμφθεί αυτή η ανάγκη — όμως κάτι τέτοιο θεωρείται ανήθικο και παράνομο σε όλες τις σύγχρονες κοινωνίες.

Τα ηθικά διλήμματα: Μια νέα βιοηθική εποχή

Η βιοηθική βρίσκεται στο επίκεντρο αυτής της συζήτησης. Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο του Cambridge, η βιοηθική «διασφαλίζει τον σεβασμό της αυτονομίας και των δικαιωμάτων του ατόμου» και καθοδηγεί τις κοινωνίες απέναντι στις νέες προκλήσεις που φέρνουν οι βιοτεχνολογικές εξελίξεις.

Η δυνατότητα μιας γυναίκας να αποκτήσει παιδί χωρίς άνδρα εγείρει ερωτήματα:

• Τι σημαίνει αυτό για τον ρόλο των φύλων;

• Πώς θα ορίζεται η γονεϊκότητα στο μέλλον;

• Ποια είναι τα όρια της επιστημονικής παρέμβασης στη ζωή;

Η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει λύσεις, αλλά δεν μπορεί να απαντήσει στις ηθικές ανησυχίες. Αυτές παραμένουν στην ευθύνη των κοινωνιών, των θεσμών και της ανθρώπινης συνείδησης.

Οι κίνδυνοι της γενετικής ομοιομορφίας

Από βιολογικής πλευράς, η παρθενογένεση εγκυμονεί κινδύνους: όλα τα μωρά που γεννιούνται με αυτόν τον τρόπο είναι γενετικά πανομοιότυπα με τη μητέρα τους.
Αυτό σημαίνει έλλειψη γενετικής ποικιλομορφίας, κάτι που θα μπορούσε να καταστήσει έναν πληθυσμό ευάλωτο σε ασθένειες ή περιβαλλοντικές αλλαγές.

Η Dr Gentle προειδοποιεί: «Αν όλα τα άτομα έχουν το ίδιο DNA, τότε ένα παθογόνο μπορεί να αφανίσει ολόκληρο το είδος. Η παρθενογένεση, λοιπόν, ίσως να μην είναι προς όφελος της εξέλιξης.»

Η πιθανότητα οι γυναίκες να αποκτούν παιδιά χωρίς άνδρες δεν είναι επιστημονική φαντασία, αλλά τεχνολογικά εφικτό μέλλον. Ωστόσο, μέχρι να υπάρξει πλήρης κατανόηση των συνεπειών — βιολογικών, κοινωνικών και ηθικών — η παρθενογένεση στους ανθρώπους θα παραμείνει ένα σύνορο που δεν πρέπει να διαβούμε ελαφρά τη καρδία.

Θέλεις περισσότερα άρθρα;  Ακολούθησέ μας στο https://www.facebook.com/profile.php?id=61574820057874  και το https://www.instagram.com/morfeszois/  για να μη χάνεις τίποτα!

Αν αυτό το άρθρο σου πρόσφερε κάτι πολύτιμο, συνέχισε να φροντίζεις το σώμα και το μυαλό σου μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας  https://morfeszois.com/katigories/ygeia/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/