Η φωτιά που κατέκαψε το ελατοδάσος του Φενεού δεν ήταν μια ακόμη δασική πυρκαγιά. Ήταν μια μη αναστρέψιμη απώλεια για το φυσικό κεφάλαιο της Ελλάδας. Τα ελατοδάση, και ειδικά το ελληνικό έλατο (Abies cephalonica), δεν έχουν καμία ικανότητα φυσικής ή τεχνητής αναγέννησης μετά από φωτιά. Η οικολογική ισορροπία που χρειάστηκε αιώνες για να διαμορφωθεί, καταστράφηκε σε λίγες ώρες.

1. Το Έλατο του Φενεού – Ένα Είδος που Δεν Αντέχει τη Φωτιά

Το ελληνικό έλατο, γνωστό και ως μαύρη ελάτη, είναι ένα ενδημικό είδος της χώρας μας με τεράστια οικολογική σημασία. Σε αντίθεση με άλλα μεσογειακά δέντρα όπως η πεύκη, το έλατο δεν έχει εξελιχθεί να συμβιώνει με τη φωτιά. Δεν διαθέτει προστατευτικούς μηχανισμούς, δεν «ωφελείται» από την πυρκαγιά — καταστρέφεται από αυτή.

Κάθε πυρκαγιά σε ελατοδάσος δεν είναι μόνο πλήγμα. Είναι ολοκαύτωμα οικολογικής ισορροπίας.

2. Η Βιολογική Αδυναμία του Ελάτου να Αναγεννηθεί

Η αναπαραγωγή του ελάτου βασίζεται αποκλειστικά σε ευαίσθητους σπόρους που βρίσκονται μέσα σε κώνους. Οι σπόροι αυτοί δεν αντέχουν στη θερμότητα και καταστρέφονται πλήρως κατά τη διάρκεια μιας πυρκαγιάς.

Σε αντίθεση με την πεύκη που έχει αναπτύξει ρητινώδεις κώνους που ανοίγουν με τη φωτιά, το έλατο δεν έχει καμία φυσική προσαρμογή για να επιβιώσει μετά την καύση. Η απώλεια γενετικού υλικού είναι απόλυτη.

3. Αναδάσωση: Ένα Μη Ρεαλιστικό Εγχείρημα

Η τεχνητή αναδάσωση σε περιοχές καμένων ελατοδασών έχει αποδειχθεί εξαιρετικά αναποτελεσματική. Το έλατο είναι σκιόφιλο είδος – χρειάζεται τη σκιά παλαιότερων δέντρων για να αναπτυχθεί. Σε ένα γυμνό, καμένο τοπίο:

• Τα νεαρά φυτά εκτίθενται σε ακραία ηλιακή ακτινοβολία

• Υποφέρουν από φλοιόκαυση

• Δεν επιβιώνουν χωρίς φυσική κάλυψη

Η αναγέννηση του ελάτου προϋποθέτει ένα υπάρχον δάσος. Όταν αυτό καταστραφεί, το έλατο δεν μπορεί να “ξεκινήσει από την αρχή”.

4. Οικολογικές Επιπτώσεις: Πέρα από τα Δέντρα

Η απώλεια του ελατοδάσους του Φενεού σημαίνει:

• Κατάρρευση του μικροκλίματος

• Απώλεια υγρασίας και δροσιάς

• Διάβρωση του εδάφους χωρίς το ριζικό σύστημα των ελάτων

• Εξαφάνιση ενδιαιτημάτων για σπάνια είδη

• Αντικατάσταση του δάσους από φτωχή, θερμόφιλη θαμνώδη βλάστηση

Το οικοσύστημα αλλάζει μη αναστρέψιμα. Και δεν πρόκειται να επιστρέψει.

5. Ένα Καμπανάκι για την Πολιτική Προστασίας

Η πυρκαγιά στο ελατοδάσος του Φενεού δεν είναι μεμονωμένο γεγονός – είναι σύμπτωμα μιας ευρύτερης αποτυχίας στην πρόληψη.

Χρειαζόμαστε επειγόντως:

• Εθνική στρατηγική πρόληψης πυρκαγιών

• Διατήρηση μεικτής δασικής δομής

• Δημιουργία φυσικών αντιπυρικών ζωνών (“πράσινοι διάδρομοι”)

• Αποφυγή κατακερματισμού της δασικής κάλυψης

Το έλατο δεν συγχωρεί την αμέλεια. Όταν καεί, δεν αφήνει πίσω του μόνο στάχτη – αφήνει αναπάντητα ερωτήματα:

Τι κάναμε για να το προστατεύσουμε; Πού ήμασταν όταν καιγόταν;

Θέλεις περισσότερα άρθρα; Ακολούθησέ μας στο https://www.facebook.com/profile.php?id=61574820057874 και το https://www.instagram.com/morfeszois/ για να μη χάνεις τίποτα!

Αν αυτό το άρθρο σε γοήτευσε, συνέχισε να ανακαλύπτεις την ομορφιά της φύσης μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας   https://morfeszois.com/katigories/fysh/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα – https://morfeszois.com/