Το Σύνδρομο Διογένη είναι μια βαθιά διαταραχή συμπεριφοράς που προσβάλλει κυρίως ηλικιωμένους ανθρώπους, ιδιαίτερα εκείνους που ζουν μόνοι και αποκομμένοι από κοινωνικά δίκτυα. Δεν πρόκειται απλώς για μια συνήθεια ακαταστασίας ή αμέλειας· είναι μια σοβαρή ένδειξη ψυχικής κατάρρευσης, που εκδηλώνεται με την πλήρη εγκατάλειψη της προσωπικής υγιεινής, την κοινωνική απομόνωση και την αδιάκοπη συσσώρευση αντικειμένων, σκουπιδιών και άχρηστων υλικών.

Παρότι μπορεί εξωτερικά να μοιάζει με συνειδητή επιλογή τρόπου ζωής, στην πραγματικότητα το σύνδρομο αυτό αντικατοπτρίζει μια παθητική, υποσυνείδητη κραυγή για βοήθεια. Και ακριβώς γι’ αυτό απαιτεί προσοχή, κατανόηση και εξειδικευμένη παρέμβαση.

Πώς εκδηλώνεται;

Το Σύνδρομο Διογένη δεν εμφανίζεται ξαφνικά. Αναπτύσσεται σταδιακά, ξεκινώντας από την αδιαφορία για την καθαριότητα του σώματος και του σπιτιού, και καταλήγοντας σε ακραίες μορφές ακαταστασίας και παραμέλησης. Ο πάσχων συνήθως ζει σε συνθήκες ακατάλληλες για την υγεία, μέσα σε σωρούς από άχρηστα αντικείμενα που δεν εξυπηρετούν κανέναν σκοπό.

Η κοινωνική του ζωή εκμηδενίζεται. Αποσύρεται από φίλους, συγγενείς και γείτονες, αρνείται πεισματικά κάθε είδους βοήθεια και, το πιο ανησυχητικό, δεν αντιλαμβάνεται ότι κάτι δεν πάει καλά. Συχνά η ίδια του η αντίληψη για την κατάσταση είναι εντελώς αποκομμένη από την πραγματικότητα.

Ποια είναι τα βασικά συμπτώματα;

Αν παρατηρήσετε τα παρακάτω σημάδια σε κάποιον οικείο σας, ίσως πρόκειται για περιστατικό του Συνδρόμου Διογένη:

• Παραμέληση της προσωπικής υγιεινής και του χώρου διαβίωσης

• Εμμονική συσσώρευση σκουπιδιών και αντικειμένων χωρίς λειτουργική ή συναισθηματική αξία

• Κοινωνική απόσυρση και πλήρης απομόνωση από το περιβάλλον

• Άρνηση βοήθειας και εχθρική στάση απέναντι σε κάθε παρέμβαση

• Μειωμένη κριτική ικανότητα και δυσκολία στη λήψη αποφάσεων

Ποιοι διατρέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο;

Το Σύνδρομο Διογένη εμφανίζεται συχνότερα σε άτομα άνω των 65 ετών και ιδιαίτερα σε εκείνους που ζουν μόνοι, χωρίς υποστηρικτικό δίκτυο. Συνδέεται με ψυχικές διαταραχές, όπως η άνοια, η κατάθλιψη, η σχιζοφρένεια ή άλλες διαταραχές προσωπικότητας.

Υπάρχουν δύο διακριτοί τύποι:

• Πρωτογενές Σύνδρομο Διογένη: εκδηλώνεται χωρίς προηγούμενο ιστορικό ψυχικής νόσου.

• Δευτερογενές Σύνδρομο Διογένη: συνδέεται άμεσα με ήδη υπάρχουσες ψυχιατρικές διαγνώσεις.

Πώς διαφέρει από την ιδεοψυχαναγκαστική αποθησαύριση;

Ενώ και τα δύο φαινόμενα περιλαμβάνουν υπερβολική συλλογή αντικειμένων, η βασική τους διαφορά έγκειται στην ψυχική τους βάση. Η ιδεοψυχαναγκαστική αποθησαύριση συνοδεύεται από έντονη συναισθηματική προσκόλληση στα αντικείμενα και επίγνωση της συμπεριφοράς. Στο Σύνδρομο Διογένη, αντίθετα, ο πάσχων δεν έχει επίγνωση της κατάστασης, ζει αποκομμένος από την πραγματικότητα και δεν επιδεικνύει συναισθηματικό δέσιμο με τα αντικείμενα.

Πώς γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση βασίζεται κυρίως στην παρατήρηση της καθημερινής ζωής του ατόμου και της κατάστασης του σπιτιού του. Πολύ συχνά, η ανίχνευση του προβλήματος ξεκινά από την ανησυχία συγγενών, φίλων ή γειτόνων, καθώς τα άτομα με Σύνδρομο Διογένη σπάνια απευθύνονται μόνα τους σε ειδικούς. Οι κοινωνικές υπηρεσίες και οι επαγγελματίες ψυχικής υγείας παίζουν καίριο ρόλο στην έγκαιρη αναγνώριση και αξιολόγηση της κατάστασης.

Πώς μπορούμε να βοηθήσουμε;

Η παρέμβαση πρέπει να είναι άμεση αλλά ευγενική. Η αυστηρότητα και η κριτική δεν έχουν θέση στην προσέγγιση αυτών των ανθρώπων. Χρειάζονται κατανόηση, ψυχιατρική υποστήριξη, κοινωνική φροντίδα και διαρκή παρακολούθηση.

Η εμπλοκή ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών και γιατρών μπορεί να αποδειχθεί καθοριστική για την αποκατάσταση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της ποιότητας ζωής του ατόμου.

Ένα σιωπηλό σήμα κινδύνου

Το Σύνδρομο Διογένη δεν είναι απλώς μια ακραία μορφή ακαταστασίας. Είναι ένας καθρέφτης της ψυχικής φθοράς και της μοναξιάς. Αν υποψιάζεστε ότι κάποιος γύρω σας μπορεί να πάσχει από αυτό, μην αγνοήσετε τα σημάδια. Ίσως εσείς να είστε η μόνη ελπίδα που έχει για βοήθεια.

Αν αυτό το άρθρο σου πρόσφερε κάτι πολύτιμο, συνέχισε να φροντίζεις το σώμα και το μυαλό σου μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας  https://morfeszois.com/katigories/ygeia/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/