Από τα Τζιερτζίδικα στα τουριστικά σοκάκια και από τα Κατσικάδικα στην αριστοκρατία της πόλης

Η σημερινή Αθήνα, πολυσύχναστη, πολύχρωμη και γεμάτη αντιθέσεις, κρύβει μέσα της τις μνήμες μιας άλλης εποχής – μιας εποχής όπου περιοχές όπως το Μοναστηράκι και το Κολωνάκι είχαν διαφορετική μορφή, ρόλο και… όνομα.

Αν και σήμερα θεωρούνται από τις πιο εμβληματικές συνοικίες της πρωτεύουσας, τα ονόματά τους είναι σχετικά νέα. Και –όπως συμβαίνει συχνά– προέκυψαν μέσα από την καθημερινότητα, τις συνήθειες και τις ανάγκες των κατοίκων.

Μοναστηράκι: Από τα Τζιερτζίδικα και τα Αμπατζήδικα στην καρδιά της τουριστικής Αθήνας

Πριν πάρει το σημερινό του όνομα, το Μοναστηράκι ήταν γνωστό ως Τζιερτζίδικα – ένας όρος με ρίζες στην τουρκική λέξη τζιέρι (ciğer), που σημαίνει σπλάχνο ή συκώτι. Η ονομασία αυτή δεν ήταν τυχαία, καθώς στην περιοχή λειτουργούσαν πολλά μικρά ταβερνάκια που σέρβιραν μεζέδες με συκώτι και άλλα εντόσθια, δημοφιλή πιάτα της εποχής.

Το πιο γνωστό από αυτά ήταν το ταβερνάκι του Τασούλα, στην οδό Άρεως 1, που αποτελούσε σημείο αναφοράς για τους κατοίκους και τους επισκέπτες.

Ακόμα παλαιότερα, η περιοχή αποκαλούνταν Αμπατζήδικα, από το τουρκικό aba, που σημαίνει υφάσματα. Την εποχή της Τουρκοκρατίας, εκεί συγκεντρώνονταν μαγαζιά που εμπορεύονταν υφάσματα και ενδύματα – ένας πολύβουος εμπορικός κόμβος.

Το σημερινό όνομα, Μοναστηράκι, προέρχεται από τον επιβλητικό ναό της Παναγίας Παντάνασσας, που δεσπόζει στην πλατεία. Ο ναός, χτισμένος τον 10ο αιώνα, ήταν γνωστός ως «Μεγάλο Μοναστήρι», καθώς αρχικά λειτουργούσε ως γυναικεία μονή. Με τον καιρό, η περιοχή γύρω από αυτό άρχισε να αποκαλείται «Μοναστηράκι», δηλαδή το μικρό μοναστήρι, και η ονομασία παρέμεινε.

Κολωνάκι: Από τα Κατσικάδικα στην πιο κομψή γειτονιά της Αθήνας

Το Κολωνάκι, σύμβολο σήμερα του αστικού αριστοκρατισμού και της υψηλής αισθητικής, έχει πολύ πιο… ταπεινές ρίζες. Κάποτε η περιοχή λεγόταν Κατσικάδικα.

Γιατί; Επειδή οι γαλατάδες της παλιάς Αθήνας έβοσκαν εκεί τις κατσίκες τους. Στους πρόποδες του Λυκαβηττού, σε μια κατάφυτη και ήσυχη περιοχή πάνω από τη δεξαμενή, η πόλη σταματούσε και ξεκινούσε η εξοχή. Το κατσικίσιο γάλα έρεε άφθονο και οι εικόνες από κοπάδια με κατσίκες ήταν καθημερινό φαινόμενο.

Η σημερινή του ονομασία, ωστόσο, προέρχεται από ένα αρχαίο μικρό στύλο – το περίφημο «κολωνάκι» που βρίσκεται στο κέντρο της ομώνυμης πλατείας. Το κολωνάκι θεωρούνταν από τους αρχαίους πως είχε αποτροπαϊκές ιδιότητες – απωθούσε θεομηνίες και νόσους, ενώ πίστευαν πως ήταν και θεραπευτικό.

Αρχικά βρισκόταν στη δεξαμενή, αλλά το 1938 μεταφέρθηκε μόνιμα στην πλατεία, δίνοντας και το όνομα στην περιοχή. Έτσι τα Κατσικάδικα πέρασαν στην ιστορία, και το Κολωνάκι άρχισε σταδιακά να μεταμορφώνεται στη γειτονιά των πρεσβειών, των νεοκλασικών και των πολιτικών σαλονιών.

Αθήνα: Μια πόλη που θυμάται μέσα από τα τοπωνύμια της

Οι παλιές ονομασίες, όπως Τζιερτζίδικα ή Κατσικάδικα, ίσως ακούγονται απλοϊκές ή λαϊκές, αλλά πίσω τους κρύβεται ολόκληρη η ιστορία της πόλης. Οι αλλαγές στα τοπωνύμια αντικατοπτρίζουν τις κοινωνικές μεταμορφώσεις, τις αλλαγές στις ανάγκες και την εξέλιξη της καθημερινότητας.

Σήμερα, Μοναστηράκι και Κολωνάκι είναι δύο εντελώς διαφορετικοί κόσμοι – ο ένας ζωντανός, τουριστικός, γεμάτος ιστορία και παζάρι· ο άλλος κομψός, με φινέτσα και αρχοντιά. Όμως και οι δύο διατηρούν τον πυρήνα της αθηναϊκής ψυχής – μιας πόλης που συνεχώς αλλάζει, αλλά ποτέ δεν ξεχνά.

Θέλεις περισσότερα άρθρα;  Ακολούθησέ μας στο https://www.facebook.com/profile.php?id=61574820057874  και το https://www.instagram.com/morfeszois/  για να μη χάνεις τίποτα!

Αν αυτή η είδηση σε άγγιξε, συνέχισε να ανακαλύπτεις τον κόσμο μέσα από τις υπόλοιπες σελίδες της κατηγορίας   https://morfeszois.com/katigories/kosmos/

Συντάκτρια  Δέσποινα Μπλάτζα –https://morfeszois.com/